PÓŁKULE MAGDEBURSKIE

W 1654 r. Otto von Guericke, niemiecki fizyk i wynalazca (1602-1686), wykonał w Magdeburgu doświadczenie, którego celem było udowodnienie istnienia ciśnienia atmosferycznego oraz pokazanie, jak duże wartości mają siły, którymi powietrze atmosferyczne działa na nas i otaczające nas ciała. Zestawił razem dwie półkule mosiężne o średnicy około 42 cm. Następnie z tak otrzymanej kuli wypompował powietrze.  Aby półkule te rozerwać, trzeba było użyć szesnastu koni (huk towarzyszący rozrywaniu półkul przypominał wystrzał armatni), natomiast ponowne wpuszczenie powietrza do wnętrza kuli powodowało, że półkule mógł z łatwością rozdzielić jeden człowiek. Po wypompowaniu powietrza z wnętrza kuli obie półkule utrzymywane były razem przez siłę parcia związaną z ciśnieniem atmosferycznym. Doświadczenie pokazało, jak dużą wartość może mieć ta siła.

         

Doświadczenie wykonane przez Otto von Guericke możemy z łatwością powtórzyć, wykorzystując dwie przyssawki o średnicy około 12 cm. Pełnią one rolę klasycznych "półkul magdeburskich". Zastosowanie przyssawek pozwala na wykonanie doświadczenia bez stosowania pompy próżniowej. Każda z przyssawek zaopatrzona jest w uchwyt, którego zamknięcie (złożenie razem obu rączek) powoduje, że gumowa powierzchnia przyssawki staje się wklęsła. Aby zademonstrować istnienie ciśnienia atmosferycznego, obie przyssawki przykładamy wzajemnie do siebie gumowymi powierzchniami. Tak złożone przyssawki-półkule można z łatwością rozłączyć. Następnie zamykamy uchwyty. Powoduje to, że pomiędzy przyssawkami powstaje pusta przestrzeń (z dobrym przybliżeniem możemy powiedzieć, że panuje tam próżnia).

Przyssawki stanowią teraz odpowiednik złożonych razem półkul magdeburskich, z wnętrza których wypompowano powietrze. Siła parcia wywierana przez powietrze atmosferyczne jest tak duża, że przyssawek nie może rozdzielić nawet silny człowiek. Otwarcie uchwytów powoduje, że przyssawki można ponownie z łatwością rozłączyć.