Podstawową wielkością fizyczną, która charakteryzuje powietrze, jest ciśnienie atmosferyczne. Do pomiaru wartości ciśnienia atmosferycznego używamy barometru.

Zasada działania barometru oparta jest na doświadczeniu wykonanym w 1644 roku przez ewangelistę Torricellego, młodego współpracownika Galileusza. Torricelli użył szklanej rurki o długości 1 m, która była zamknięta na jednym końcu i którą napełnił ostrożnie rtęcią, z pomocą połączonego z nią zbiorniczka. Przy pionowym ustawieniu rurki słupek rtęci opada  do pewnego poziomu, a nad nim wytwarza się próżnia. Wysokość słupa rtęci odpowiada równowadze ciśnienia słupa rtęci i ciśnienia otaczającego powietrza. Zatem wysokość ta jest miarą ciśnienia atmosferycznego.

Barometr rtęciowy ulepszony został w 1665 roku przez R. Hooke'a, który wprowadził podziałkę umożliwiającą bezpośrednie odczytywanie wysokości słupa rtęci w rurce nad poziomem cieczy w naczyniu.

Historyczną jednostką ciśnienia atmosferycznego są milimetry słupa rtęci (mm Hg, zwane też „torr”), natomiast obecnie legalnymi jednostkami ciśnienia są paskale (Pa).

1 mm Hg = 133,322 Pa.