Ciekły azot po raz pierwszy został skroplony na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie 15 kwietnia 1883 roku przez profesorów Zygmunta Wróblewskiego oraz Karola Olszewskiego.

Azot, którego wzór chemiczny to N₂, w postaci skroplonej jest gazem niepalnym i nietrującym. Jednakże bezpośredni kontakt z produktem może spowodować oparzenia zimnem lub odmrożenia. Temperatura topnienia ciekłego azotu wynosi -210º C, natomiast temperatura wrzenia to -196ºC. Rozlany azot może powodować kruchość materiałów. Krytyczna temperatura dla azotu to -147ºC, co oznacza, że powyżej tej temperatury azot nie może występować w postaci płynnej. Przy -196ºC nie powinno dochodzić do kontaktu ze skórą, jako że można się poparzyć.

Wykorzystanie:

Wykorzystanie ciekłego azotu wiąże się głównie z jego niską temperaturą wrzenia, co zapewnia mu dobre własności chłodzące. Tradycyjnie stosuje się go w przemyśle spożywczym, aby szybko zamrozić produkty, a także w celu wytworzenia atmosfery beztlenowej przy szybko psujących się artykułach spożywczych. Ponadto znajduje zastosowanie w przemyśle elektronicznym, przy pracach w środowisku zagrożenia wybuchem dla zneutralizowania niebezpieczeństwa. Wykorzystywany jest także w medycynie - w krioterapii przy leczeniu schorzeń reumatycznych czy dermatologicznych.

Doświadczenia:
1) Naczynie szklane, w którym znajduje się rurka napełniamy do połowy wodą i dolewamy trochę ciekłego azotu, po czym zamykamy naczynie wodą. Obserwujemy, że z rurki gwałtownie wypływa woda, bo ciśnienie w naczyniu gwałtownie wzrosło.

zobacz film

2) Do puszki nalewamy ciekłego azotu. Po chwili na ściankach pojawia się skroplony gaz, jeżeli zbliżymy do niego tlące się drewienko, to łatwo sprawdzimy, że gaz ten to tlen. Temperatura skraplania tlenu jest aż o 13˚C wyższa niż azotu.

3) Odrobinę azotu rozlewamy na stole lub na podłodze. Azot natychmiast zaczyna wrzeć, gdyż blat stołu jest o ponad 200 stopni gorętszy. Wrzenie jest tak intensywne, że między kroplą azotu i podłożem powstaje poduszka powietrzna, a krople rozbiegają się na wszystkie strony prawie bez tarcia.

4) Do szklanego naczynia wlewamy ciekły azot i nakładamy na koniec butelki balonik. Po krótkim czasie obserwujemy, że balonik rośnie.