oddzialywanie

Oddzia�ywanie s�abe

W oddzia�ywaniach s�abych uczestnicz� wszystkie cz�stki za wyj�tkiem fotonu oraz grawitonu (je�eli istnieje). Oddzia�ywania s�abe s� o oko�o 1000 razy s�absze od elektromagnetycznych i dzia�aj� na bardzo ma�e odleg�o�ci rz�du 10^-18m. Cz�stkami, kt�re przenosz� oddzia�ywania s�abe s� bozony: W⁺, W^- oraz Z⁰.

Cz�stka	�adunek	Masa
	+1	80,6
	-1	80,6
	0	91,2

Tabela: Zestawienie podstawowych w�asno�ci (masa, �adunek) cz�stek po�rednicz�cych w oddzia�ywaniach s�abych.

Bozony na�adowane W⁺ i W^- przenosz� �adunek elektryczny. Bozon neutralny, Z⁰ mo�na uzna� za swego rodzaju ci�ki foton. O ile jednak foton nie ma masy (spoczynkowej) i oddzia�ywanie elektromagnetyczne (przez niego przenoszone) ma zasi�g niesko�czony, bozon Z⁰ ma du�� (jak na cz�stki elementarne) mas� a zasi�g oddzia�ywania jest bardzo kr�tki. Bozon neutralny zosta l odkryty w CERN w 1973 a kieruj�cy do�wiadczeniem Carlo Rubbia otrzyma�a w 1984 roku Nagrod� Nobla.

Oddzia�ywanie s�abe odpowiedzialne jest za rozpad beta j�der atomowych. Rozpady beta, czyli emisja elektronu (plus antyneutrina i fotonu gamma) zachodz� w j�drach, kt�re maj� "nadmiar" neutron�w. Tak na przyk�ad, stabilnym izotopem kobaltu jest ₂₇Co⁵⁹. Izotop Co⁶⁰ ma o jeden neutron "za du�o". W czasie po�owicznego zaniku 5,3 roku, obrazowo, jeden z neutron�w "zamienia si�" si� w proton a j�dro ₂₇Co⁶⁰ w j�dro �elaza ₂₆Fe⁵⁶.

Dzisiaj interpretujemy rozpad beta jako rozpad jednego kwarku down w kwark up. Bozony W i Z po�rednicz� w wielu innych reakcjach, jak rozpad kwark�w top czy reakcjach rozpadu mezon�w

Przy wysokich energiach oddzia�ywanie s�abe zaczyna dzia�a� podobnie jak si�y elektromagnetyczne. Przy bardzo wysokich energiach si�y elektromagnetyczne i s�abe wydaj� si� by� bardzo blisko spokrewnione. Sheldon Glashow, Abdus Salam i Steven Weinberg w latach 50-tych XX wieku wskazali na analogie mi�dzy oddzia�ywaniami elektromagnetycznymi i oddzia�ywaniami s�abymi. Otrzymali oni za t� unifikacj� Nagrod� Nobla w 1979 roku. Teoria ta nosi nazw� oddzia�ywania elektros�abego.

wr��

id� do spisu tre�ci