Włodzisław Duch, Fascynujący świat programów komputerowych, Wydawnictwo Nakom, Poznań, grudzień 1997. Informacje o nieaktualnych dowiązaniach proszę przesyłać na adress id: wduch, na serwerze is.umk.pl.

Tu są głównie linki, notatki do wykładów są tutaj.

12. Multimedia czyli systemy wielomodalne.

Kurs multimedia (po ang.)

12.1 Co to takiego?

Modalność, wielomodalny, multimedia; systemy telekomunikacyjne i informatyczne;
Klasyfikacja systemów wielomodalnych.
Wideofonia, ITV, Interakcyjna Telewizja
Indeks informacji na temat sprzętu multimedia: formaty, standardy, sprzęt, oprogramowanie
Konwersja obrazów wideo: rozdział 9.7.5
Digital Movie News - narzędzia do robienia cyfrowych filmów i nagrywania na dyski DVD
Przegrywanie filmów 8mm na format cyfrowy
kopiowanie taśm filmowych i nagrań wideo

Microsoft Media Control Interface (MCI)
Microsoft DirectShow (wcześniej ActiveMovie), bez 16-bitowych ograniczeń, wykorzystuje obiektowo zorientowany Component Object Model (COM), pozwala na odtwarzanie plików MPEG (audio i wideo), MIDI (audio), .WAV, .AVI i QuickTime.
DirectShow może być w łatwy sposób rozszerzany o obsługę DVD czy Digital Broadcast Satellite (DBS).

Intel Multimedia Tools - przegląd
Indeo Video Software
MPEG Software-Hardware (po ang.)

Nagrywanie zdarzeń na ekranie komputera - dobre do demonstracji programów: Hypercam, Screencam, Microsoft® Camcorder

12.2 Zastosowania systemów wielomodalnych

Przestrzeń komunikacyjna, media space, eksperymenty firmy Xerox;

Systemy wideokonferencji: ShareVision (Creative Labs) z kartami Video Blaster, kartą komunikacyjną oraz modemem o szybkości 28.8 Kb/s; ProShare (Intel) pracuje z linią 14.4 Kbita/sekundę; Connectix VideoPhone dla Windows; obiektowo zorientowany język programowania Randezvous do budowy aplikacji dla pracy grupowej.

Medical Multimedia Systems
Kamery zainstalowane w różnych miejscach świata
Video - na - żądanie

12.3 Świat urządzeń CD

Tania technologia, standardy, płyty kompaktowe; CD-I, DVI, CDI-XA, cyfrowe płyty Video CD.

12.4 Multimedia na CD-ROMach i DVD

Gry; wydawnictwa informacyjne - infopedia, explorapedia, oraz programy wspomagające prace profesjonalne.

Laser Movies Laser Disc and DVD

MD, Minidyski, zapisują dane, muzykę:
The MiniDisc Page (Japonia) | kopie w Czechach | Finlandii | Anglii | USA

Wszystko o DVD, czyli dvd.info.pl
DVD Video, sprzęt wideo, audio, filmy
Allcom, dystrybutor urządzeń DVD, b. dobra strona!
SoftDVD - dekodery DVD

Kino domowe, czyli Home theather
DVD Central, wszystko o DVD
DVD info
DVD FAQ
DVD - world of
DVD - RW, zapisywalne dyski DVD, HP, Sony, Philips
DVD Primer, podstawowe informacje techniczne
Big Picture DVD News, recenzje filmów na DVD
Przejście na DVD (PC Magazine po Polsku 1/98)
DVD info
DVD - world of
FTP.TVMania.pl

12.5 Najciekawsze dyski CD-ROM

Encyklopedie: Literat (Wydawnictwo Lynx-SFT)
Encarta (Microsoft), patrz: Wydawnictwa PWN, Wiedza i Życie etc.

12.6 Cyberspace czyli wirtualna rzeczywistość

Sprzęt: stereoskopowy obraz oglądać można przy pomocy hełmu (HMD, Head Mounted Display) lub urządzenia projekcyjnego określanego jako CAVE (jaskinia).

Sześć stopni swobody ruchu, trzy kierunki (lewy-prawy, góra-dół, przód-tył) i trzy obroty w przestrzeni; Spaceball (Spacetec IMV), zawiera kulę, którą można poruszać w przestrzeni; CyberMan 3D Controller (Logitech), rodzaj myszy na drążku; urządzenia śledzące ruch człowieka: FasTRAK (Polhemus), zestaw czujników wysyłających sygnały radiowe; Flock of Birds (Ascension Technology Corporation) wykorzystuje czujniki magnetyczne; klawiatura BAT Personal Keyboard (Inforgrip) trzymana w jednym ręku.

Shutterglasses, okulary przysłaniajace raz jedno, raz drugie oko, np. Elsa Revelator 3D, działa niestety tylko z kartami ELSA ?

3D bez okularów:
Sharp 3D, ekrany LCD z trójwymiarowym obrazem.
Provision, ruchoma grafika, wygląda jak hologram w powietrzu.

Wrażenia dotykowe: Magnetic Levitation Haptic Interfaces | SenxWorld |

Zapachy: DigiScents iSmell, pierwsze testy w 2000 roku, zapachy tworzą się w ciągu 4-6 sekund, trwają też 4-6 sek, ok. 128 podstawowych kompozycji, ale firma
Inne firmy zajmujące się zapachami: Trisenx | AromaJet |

Wirtualna Rzeczywistość !
VRML Repository - bardzo wiele informacji o języku i modelach VRML
spis projektów VR w sieci
Virtual Reality - lista
hot Virtual Reality Sites - lista rządu USA
Najlepsze światy VRML - lista światów oraz kilku gier VRML w ENTER
SGI VRML - galeria | komiks 3D, najciekawszy świat minionego tygodnia i wiele innych
Piękny Układ Słoneczny (zrobiony w SGI) i kopia w Polsce
The Virtual Town City Limits
Cybertown Home Page
Virtual World, pierwszy cyfrowy park rozrywki.
NCSA VR Lab Home Page
Macromedia!
Moondo for Windows, trójwymiarowe światy VRML, awatary, audio, chat
OnLive! Technologies
Techno Sphere,3D World
The Sprawl @ SenseMedia
Virtus Corporation
ScienceSpace - rzeczywistość wirtualna w edukacji
Wirtualna rzeczywistość w medycynie
Igor PL (TVP 2, "W sieci")
Rekonstrukcja starożytnych zabytków | Modele Stonehenge | Starożytny Rzym | wirtualne Los Angeles

Augumented Reality - rozszerzona rzeczywistość

Model benedyktyńskiej bazyliki Cluny; sterowanie robotem na księżycu;

Shockwave rozszerzenia multimedialne Macromedia Director | Flashzone.pl | Flash - teledyski | I like you - song |

12.7 Karty dźwiękowe

ADC (Analog to Digital,czyli „analogowe na cyfrowe"); DAC (Digital to Analog); MIDI (Musical Instruments Digital Interface);

Historia cyfrowego dźwięku (po ang.)

UltraSound (Gravis) archiwum Gravis Ultrasound (Sunsite)
SoundBlaster AWE32 (Creative Labs), 16-bitowy dźwięk cyfrowy, synteza WT (WaveTable), oparta na naturalnych próbkach dźwięku.
Realistic Sound Experience (RSX) Technology
VoxWare, kompresja plików wav

Archiwum MIDIfest (Sunsite)! Najnowsze przeboje, wszystkie utwory Beatlesów i dużo więcej!

12.7a Cyfrowe wideo

DVD - podział na strefy.
Możliwość przegrywania plików VOB na dysk - darmowe rippery.

DV, DVC, DVCOM, DVPro

Karty do nieliniowej cyfrowej obróbki obrazu: analogowe i cyfrowe.
Karty cyfrowe: złącze Firewire, standard DV cyfrowego wideo.

Świat obrazu.pl/, cyfrowe wideo i zdjęcia.
Narzędzia do cyfrowego wideo, wiele darmowych!
ftp, wiele narzędzi do DVD/DV

KSK - sprzęt i akademia DV
Karty standardu Digital Video (Videoguys)
Dobra karta do edycji DV - Miro DV 300
Systemy montażu nieliniowego WAMM, przedstawiciel Matrox, karty + programy | Cameraman SC

Frame grabber, łapanie ("zamrażanie") ekranu.

Karty i programy do edycji DV - Miro DV 300 i 500
DV i Firewire Central
Firma Pinnacle - karty graficzne Miro, systemy edycji video
MPC - multimedia - karty Miro i inne w Polsce
Koala Film Studio w Polsce
HDP Electronics SC, Wrocław
Dystrybucja - karty Miro, sterowniki, sprzęt komputerowy
cyfrowe wideo - karty DVRex i inne, sporo informacji.
FAST Multimedia - karty i programy | Positive charge przedstawiciel FAST w Polsce|
Ulead - sharewarowe programy graficzne i DV.

Cyfrowe wideo standardu DV: przewodnik po Desktop Video,
VIDEOGUYS i lista dowiązań DV/Firewire Central |
ocena kamkoderów DV | Desktop Video - oferta firmy Kanadyjskiej
Indeks informacji na temat sprzętu multimedia: formaty, standardy, sprzęt, oprogramowanie

Edycja wideo: Muvee, najłatwiejszy program do edycji.

Kompresja dźwięku: ATRAC, MP3, VQF, OGG, WMA i inne formaty.
Kompresja MP3 przy 128 kb/s zmniejsza plik WAV 10x; kompresja przy zmiennej liczbie bitów (VBR) działa jeszcze lepiej.

Urządzenia MP3:
Personal Jukebox, 100 godzin muzyki na dysku; Apple Ipod, Creative Zen Nomad i inne modele mają 10-40 GB dysku.
Dell Digital Audio Receiver: odbiornik MP3 z Internetu!
Zatrzęsienie odtwarzaczy MP3 pojaiwło się w 2003 roku.
Kombinacje pamięci USB Thumb-drive i odtwarzaczy MP2/WMA są bardzo wygodne.

Więcej w muzyce z komputera

MP3Pro: lepsza kompresja, lepsza jakość:
MP3Pro Thomson | MP3Pro RCA |

Format OGG: doskonałe wyniki w testach, strona Vorbis oraz XIPH.org

FLAC, Free Lossless Audio Codec, czyli kompresja bez żadnych strat, ale nie więcej niż 2x.

Microsoft opracował bardzo udany format WMA, kompresja dwukrotnie lepsza niż MP3, ale rozpowszechnia się powoli.

12.8 Przykłady systemów wielomodalnych

Odtwarzacze CD-I (Philips); odtwarzanie sekwencji wideo (FMV, czyli Full Motion Video); CDTV (Commodore Dynamic Total Vision); standard QuickTime (Apple); VIS (Video Information System) firmy Tandy; Video for Windows Microsoftu; Ultimedia (IBM); karty Video Blaster i VideoSpigot for Windows;

ReelMagic CD (Sigma Designs) przetwarza 30 klatek na sekundę w standardzie MPEG

12.9 Przykłady oprogramowania

Adobe Premiere , Inscriber (Image North); Media Studio (Riva); MediaMerge (ATI), CineWorks (Touchvision), PrimeTime (EMC) i DVP (Asymetrix).
Gear Audio dla Win95/Nt - nagrywanie CD-ROM i płyt kompaktowych, filtry szumów, na napędach CD-R, z plików WAV

12.10 Kilka informacji technicznych

Formaty:

VCD, Video Comapct Disc, jakość podobna do VHS, dla PAL to 352 x 288, oparte na MPEG-1
SVCD, Super VCD - głównie w Azji, 480 x 576 punktów, na CD-R
DV - Digital Video, rozdzielczość 720 x 576 p, taśmy mini DV, kamkodery.
Rozdzielczość filmów DVD i standardu DV: 720x576 pikseli.
Rozdzielczość HDTV: 1920 x 1080 pikseli, aspekt 16:9

ASF, Advanced Streaming Format, Microsoft, integruje GIF, WAV, AVI, optymalizuje przesyłanie danych, format popierany przez Microsoft, Adobe i wielu innych;

Standard MPEG-1 (1992): maksymalnie 352 x 288 pikseli, 25 klatek, zwykle 1,4 Mb/sek
Standard MPEG-2 (1995): maksymalnie 1920 x 1152 pikseli, standardowo 720 x 576 pikseli, 25 klatek, zwykle 6,5 Mb/sek, b. dobra jakość obrazu.

Standard MPEG-4 (1999): doskonała kompresja dla standardu DV, czyli PAL z 720 x 576 pikseli, 25 klatek, typowo poniżej 1 Mb/sek; używa algorytmu ACE (Advanced Coding Efficiency).
Kodeki MPEG-4, w szczególności DivX;-), pozwalają na kompresję filmów DV i DVD na CD-R z niewielką utratą jakości - jak MP3 dla dźwięku.

Ulepszenia MPEG-4: niezależne kodowanie zdjęć i obrazu; lepsza kompresja zdjęć, obrazu i tekstur; wiele rozdzielczości do wyboru; globalna kompensacja ruchu (GMC).
Wady: płynne odtwarzanie wymaga szybkiego komputera P3/800, kodowanie jest powolne.

Nagrywanie DVD na CD za pomocą MPEG-4;
Strona FLASK-MPEG, programu do konwersji z formatu MPEG-1 i 2 do innych formatów wideo, w tym z DVD do AVI, z którego można zrobić MPEG-4.

RTOS (Real Time/Multitasking Operating System); Kodak Photo CD;

ASF, Advanced Streaming Format, integruje GIF, WAV, AVI, optymalizuje przesyłanie danych, format popierany przez Microsoft, Adobe i wielu innych;
Format DVD: pliki VOB (Video Object File)

WME, Windows Media Encoder, w pakiecie Micsrosoft Windows Multimedia Tools;
Format audio WMA jest znakomity, przy 48 Kb/s osiąga jakość MP3 z 128 Kb/s

Windows Media Audio V1/V2;

RealAudio, RealVideo, czyli strumieniowe multimedia w Internecie

Dla audiofili: HDCD - High Definition Compatible Digital; ponad 5000 HDCD, super CD, 20-bitowe kodowanie, wymaga specjalnych odtwarzaczy CD lub DVD.

12.11 Tendencje rozwoju: multimedia

Kompresja falkowa HARC-C, Houston Advanced Research Center; światłowody do kin
Multimedia Greeting Cards
Zapachy z komputera!
Multimedialny Superkorytarz - projekt Malezyjski

Hipersoniczne głośniki - interfernacja ultradźwięków.

13. Sztuczna Inteligencja

AI + uczenie maszynowe, lista W. Ducha
Statystyka, sieci neuronowe i neurobiologia, lista W. Ducha
Lista Katedry Informatyki Stosowanej w Toruniu, informacje o Polskim Tow. Sieci Neuronowych, konferencjach itd.
Nauki kognitywne, lista W. Ducha

AI Societies and Organizations Directory
Artificial Intelligence Resources (Canada)
AI, Cognitive Science and Robotics WWW Resource Page
AAAI, American Association for Artificial Intelligence
CMU Artificial Intelligence Repository
Excite AI Resources

13.1 Kluczowe zagadnienia sztucznej inteligencji

Machine Learning (ML) - uczenie maszynowe
Lista zasobów ML w Polsce

Oprogramowanie wspomagające tłumaczenie maszynowe | tłumaczenie interakcyjne dla wielu języków (wersje demonstracyjne) | Rozpoznawanie mowy - kilka firm oferujacych komercyjne produkty i artykuł z LA Times

Dowody twierdzeń wykonane za pomoca komputera: 4 barwy, geometria rzutowa, hipoteza Robbinsa - po 60 latach prób matematyków udowodnił ją program EQP! | Automated Reasoning, Argonne National Lab, zawiera najnowsze informacje o dowodzeniu twierdzeń

13.2 Wiedza

Szukanie wiedzy w bazach danych
Applied AI tree of knowledge

13.3 Przykłady zastosowań

Kasparov vs Deep Blue 1996 i rewanż Deep Blue w 1997 roku!
Turnieje szachowe z udziałem komputerów
Loebner contest
dmt - automatyczna identyfikacja
NavLab - automatyczne prowadzenie pojazdów
NERO, roboty i teleobecność
Robo-cup, czyli piłka nożna dla robotów | Euro-Robo-cup
Sony - roboty AIBO
Honda - roboty humanoidalne

13.4 Systemy doradcze.

AITECH Artificial Intelligence Laboratory, Katowice
The Applied AI Reference tree of knowledge

13.5 Sieci neuronowe

Mnóstwo dowiązań
Polskie Towarzystwo Sieci Neuronowych
PC Webopaedia - Definition and Links for neural network
Neural Network FAQ, Introduction
NEuroNet
Neural Networks at Pacific Northwest Laboratory

13.6 Logika rozmyta i algorytmy ewolucyjne

Wiedza niepewna w sztucznej inteligencji
Algorytmy genetyczne
Zbiory przybliżone (rough sets)

13.7 Wielkie projekty w dziedzinie sztucznej inteligencji

Artificial Minds, sztuczne umysły
KD Mine: Data Mining and Knowledge Discovery
Sztuczne życie
The Live Alife Page

13.7.1 Projekt CYC

Projekt CYC Cycorp,Inc.

13.7.2 Komputery Piątej Generacji

Projekt japoński 1982-94, oparty na logicznej reprezentacji wiedzy,
KIPS - Knowledge information Processing Systems

Tu są głównie linki, notatki do wykładów są tutaj.