Szczegółowy program V Festiwalu Nauki i Sztuki w Instytucie Fizyki UMK
Harry Potter i fizyka - wykład z pokazem
prof.dr hab. Hanna Męczyńska, prof.dr hab. Stanisław Łęgowski, dr hab. Franciszek Firszt prof. UMK, dr Jacek Zakrzewski, dr Janusz Szatkowski, mgr Agnieszka Marasek, mgr Karol Strzałkowski, mgr Paweł Binnebesel
Tematem wykładu będzie próba odpowiedzi na pytanie czy magii z Hogwartu nie można pogodzić z racjonalnymi prawami nauki?
Omówiony zostanie szereg interesujących związków między fizyką i magią, np.związek magii z drugą zasadą termodynamiki. Można się będzie dowiedzieć czy stan nieważkości można wykorzystać w chirurgii kosmetycznej ( face lift), jak zrealizować " wieczne ubrania", czy miotła może być środkiem transportu, co ma wspólnego lot samolotu z mieszaniem kawy łyżeczką, jak zachodzą przejścia na peron " 9 i 3/4" w fizyce. Pokazane zostaną bardzo ciekawe doświadczenia, między innymi lewitacja różnych przedmiotów, tańczące płomienie z Czary Ognia, efekty świetlne bez światła, doświadczenie Bella. Będą też pokazy "magiczne".
Zachęcamy wszystkich Mugoli do dokładnego przestudiowania książki "Harry Potter" przed przyjściem na wykład.
Komputer zwijany w rulon, czyli Matrix wysiada. - wykład z pokazem
dr hab. Wacław Bała, dr Beata Derkowska, dr Zbigniew Łukasiak
Omówione zostane prcesy wytwarzania elastycznych ekranów elektroluminescencyjnych do komputerów jak i telewizorów oraz wykonywanie płaskich komputerów z zintegrowaną elektroniką. Pokazane zostaną zasady drukowania komputerów na cienkich, elastycznych foliach.
Wszystkie lasery, duże i małe - wykład z pokazem
dr hab. Piotr Targowski prof. UMK, mgr Iwona Gorczyńska, mgr Anna Szkulmowska, dr Bernard Ziętek, Studencka Sekcja SPIE
Jednym z symboli fizyki ostatniej ćwierci 20go wieku są lasery - kwantowe wzmacniacze światła. Trudno dzisiaj w to uwierzyć, ale pierwszy laser powstał zaledwie 45 lat temu. Obecnie bez lasera nie może obejść się medycyna, przemysł czy też wojsko. Trafiły również "pod strzechy" - wbudowane w odtwarzacze płyt kompaktowych, komputery, wskaźniki używane przez wykładowców i w kasy supermarketów. Podczas wykładu wyjaśnimy w sposób zrozumiały dla wszystkich jak działa laser, zademonstrujemy różne lasery eksploatowane w Instytucie Fizyki oraz pokażemy do czego mogą służyć.
Czy natura lęka się próżni? – historyczne doświadczenie z półkulami magdeburskimi
dr. hab. Krzysztof Stefański, prof. UMK
Doświadczenie z półkulami magdeburskimi należy do tych doświadczeń, które przyczyniły się do zmiany sposobu patrzenia na świat przez zwykłych zjadaczy chleba. Uświadomiło ono szerszej publiczności, że nie istnieje horror vacui, że natura nie lęka się próżni, a pozornie nieważkie i delikatne powietrze może działać ogromnymi siłami. Ciśnienie atmosferyczne przestało być abstrakcją, a stało się czymś niemal namacalnym.
Takie doświadczenie łatwo jest powtórzyć w miniaturze i w lepiej wyposażonych szkołach robi się to na lekcjach fizyki. Oryginalne doświadczenia przeprowadzane w latach 50. XVII w., m.in. przed obliczem cesarza Ferdynanda III, przez fizyka i burmistrza Magdeburga w jednej osobie, Ottona von Guerickego, były swoistymi spektaklami, które polegał na próbie rozdzielenia, za pomocą zaprzęgów złożonych w sumie z 16 koni, dwóch metalowych półkul o średnicy niespełna pół metra, po zetknięciu tworzących kulę, z wnętrza której odpompowano powietrze. Jeśli się to nawet od czasu do czasu udawało, jak podają niektóre źródła, to rozerwaniu towarzyszył huk porównywany do wystrzału armatniego. Tymczasem po wpuszczeniu z powrotem powietrza do wnętrza kuli, półkule mógł z łatwością rozdzielić jeden człowiek.
Doświadczenie demonstrowane w czasie Festiwalu będzie powtórką oryginalnego eksperymentu von Guerickego z zachowaniem skali, choć już bez udziału koni, za to z użyciem przyrządów, które pozwolą zmierzyć jakość próżni uzyskanej we wnętrzu kuli oraz siłę niezbędną do rozerwania półkul. Przygotowanie półkul o takich rozmiarach było bardzo kosztowne w czasach Guerickego, a i obecnie nie jest tanie. Eksperyment magdeburski mógł zostać przeprowadzony tylko dzięki funduszom miejskim Magdeburga. Eksperyment toruński też nie mógłby dojść do skutku bez zaangażowania finansowego ze strony sponsorów. Pod tym względem niewiele się zmieniło, mimo upływu 350 lat.
Technika próżniowa od Półkul Magdeburskich do Pompy Turbomolekularnej - wykład
dr Przemysław Płóciennik
Wykład multimedialny nawiązujący do pokazu ulicznego "Półkule Magdeburskie", jednej z najbardziej widowiskowych demonstracji istnienia ciśnienia atmosferycznego. Tematyka wykładu dotyczyć będzie historii techniki próżniowej oraz jej najistotniejszych zastosowań.
Jak Maria Skłodowska-Curie uczyła fizyki - wykład z pokazem
dr Józefina Turło, mgr Elżbieta Dąbkowska, dr Grzegorz Osiński, mgr Andrzej Karbowski, mgr Krzysztof Służewski, mgr Rafał Jankowski
Na imprezę dla dzieci i młodzieży w wieku gimnazjalnym złoży się odtworzenie historycznych (pierwszych tego typu) eksperymentalnych lekcji fizyki, które ok. 100 lat temu przeprowadziła polska 2-krotna laureatka nagród Nobla z dziedziny fizyki i chemii Maria Skłodowska-Curie. Po krótkim wprowadzeniu dotyczącym sylwetki naukowej Marii Curie-Skłodowskiej zaprezentowane zostaną jej lekcje, dotyczace m.in.takich zagadnień, jak: Odróżnienie próżni od powietrza, Czy powietrze waży? W jaki sposób woda dociera do kranu? Sprawdzanie prawa Archimedesa, Jak zmierzyć gęstość przedmiotu o dowolnym kształcie? Dlaczego statki mogą pływać? Jak działa barometr?
Halo, halo czy jest dziś halo? -o najpiękniejszych zjawiskach optycznych (choć nie tylko) podlegających najprostszym prawom fizyki słów kilka - wykład z pokazem
Danuta Bukowska, Marek Różański - Koło Naukowe Studentów Fizyki
Gdy spoglądamy przez okno dostrzegamy,iż przyroda nie poskąpiła nam zjawisk,które tak bardzo cieszą nasze oczy.Fascynacja piorunem,czy też białym, świetlistym pierścieniem otaczającym Słońce trwa od niepamiętnych lat.Już starożytni Grecy zachwycali się tęczą,która była dla nich uśmiechem bogini Iris.Dlatego również my zastanowimy się nad fizyczną przyczyną powstawania owych niebiańskich spektakli,by wiedzeć czemu zawdzięczamy naszą radość z patrzenia niekiedy na niebo.
Co nowego w poszukiwaniu właściwych implantów w chirurgii odtwórczej twarzoczaszki?
- wykład z pokazem filmowym
prof. dr hab. Franciszek Rozpłoch, dr n. med. Jerzy Jakubiak, dr n. med. Piotr Raginia
Od wielu lat trwają poszukiwania materiału mogącego zastąpić pourazowe ubytki kości twarzoczaszki. Leczenie polegające na zastosowaniu przeszczepów kostnych autogennych tj. pobranych od samego pacjenta w niektórych przypadkach stanowi znacznie większy uraz niż ten, będący przyczyną choroby podstawowej.
Dzięki pasji pracowników Instytutu Fizyki UMK w Toruniu oraz pracowników Oddziału Chirurgii Szczękowo-Twarzowej Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Toruniu opracowano i wdrożono do leczenia klinicznego implant z węgla szkłopodobnego. Implant ten dorównuje wyrobom uznanych światowych firm medycznych produkujących podobne materiały. Właściwości implantu z węgla są porównywalne, a niektóre z jego cech przewyższają parametry innych tego typu materiałów.
MacGyver czyli laboratorium fizyczne w domu - warsztaty
mgr Dawid Piątkowski, mgr Janusz Strzelecki,  Studencka Sekcja SPIE
Wiele ciekawych doświadczeń fizycznych można przeprowadzić w domu, korzystając z ogólnie dostępnych materiałów. Podczas warsztatów zademonstrowane zostaną przykłady takich eksperymentów i zobaczyć będzie można, jak zbudować modele do doświadczeń.
Pokaz filmów edukacyjnych
mgr Krzysztof Służewski
W trakcie pokazu filmowego zaprezentowane zostaną filmy ilustrujące wiele ciekawych zagadnień z zakresu wiedzy przyrodniczej m.in:
- Świat podczerwieni
- Nowa wyprawa Kolumba
- Mierzyć światłem
- Tajemniczy świat atomu
- Piętno Czarnobyla
- Maria Skłodowska-Curie
- Drgania i fale
- Świat kryształów
- Zwykła niezwykła ciecz
- Czym jest gaz? - Czym jest materia? - Czym jest Kwant? - Czym jest elektromagnetyzm?
i inne.
Getynga - miasto uniwersyteckie - wykłady z pokazami
Goettingen - nie tylko miasto partnerskie Torunia, ale również miejsce tak bardzo podobne do Grodu Kopernika. Każdy mieszkaniec Torunia, który znajdzie sie na ulicach Getyngi od razu poczuje sie jak w domu! Warto poznac hostorie i zabytki tego uroczego miasta niemieckiego!
Po raz pierwszy podczas Toruńskiego Festiwalu Nauki i Sztuki gościć będziemy przedstawiciela Uniwersytetu w Getyndze, który zapozna słuchaczy z problemami fizyki mózgu. Zrozumienie wyższych czynności poznawczych i ich związku z aktywnością mózgu u ludzi i zwierząt jest wielkim wyzwaniem współczesnej, interdyscyplinarnej dyscypliny badawczej, nazwanej "neuronauką". Na Uniwersytecie w Getyndze badacze z wydziałów: biologii, chemii, medycyny, fizyki, matematyki stosowanej, informatyki i innych, pracując razem nad tymi zagadnieniami dokonali w ostatniej dekadzie znaczego postępu. Autor wykładu zaprezentuje punkt widzenia fizyka, skupiając się na fizyce teoretycznej na wszystkich poziomach opisu, od molekularnego po modele złożonych zachowań.
Linux - otwarta alternatywa na każde biurko - wykład z pokazem
dr hab Boud Roukema, mgr Michał Frąckowiak - Centrum Astronomii UMK
System GNU/Linux to wolne (nie tylko "darmowe",lecz także "otwarte") oprogramowanie tworzące kompletny system operacyjny z całym bogactwem aplikacji. Jeszcze kilka lat temu zarezerwowany był on dla osób biegłych w sztukach komputerowych,lecz dzięki imponującemu rozwojowi jest dziś dostępny dla każdego.Podczas wykładu autorzy pokażą,że Linux nie tylko dorównuje innym systemom,ale często góruje nad nimi pod względem stabilności i bezpieczeństwa i możliwości. Obalony będzie mit,że Linux jest "trudny".Pokazane będą aplikacje multimedialne, biurowe,internetowe(przeglądarki, poczta, komunikatory,VoIP,sieci P2P, naukowe oraz oczywiście gry. Przede wszystkim jednak autorzy postarają się przekonać, że GNU/Linux to rozwiązanie przyszłościowe, oparte na otwartych standardach,zaś jego użytkownicy i programiści tworzą wyjątkową społeczność opartą na wzajemnej współpracy i wspólnym celu-tworzeniu dobrego oprogramowania i dzieleniu się nim.
Zostań toruńskim mistrzem ortografii - wykład, dyktando dla wszystkich
dr Małgorzata Gębka-Wolak, dr Joanna Kamper-Warejko, dr hab.prof UMK Władysław Sawrycki,
- Wydział Filologiczny UMK, Instytut Języka Polskiego
Dyktando poprzedzi krótkie wystąpienie prof. Władysława Sawryckiego z Instytutu Literatury Polskiej UMK pt. "Jak wymawiamy, a jak piszemy". Następnie uczestnicy zapoznają się z regulaminem dyktanda i pisać będą tekst przygotowany przez pracowników naukowych Instytutu Języka Polskiego UMK. Wyniki dyktanda podane zostaną tego samego dnia w internecie na stronie: www.festiwal.torun.pl/konkursy/dyktando Laureat dyktanda otrzyma pamiątkową statuetkę i dyplom.