Elementy epistemologii i filozofii przyrody

  1. Podstawowe pojęcia epistemologii i filozofii przyrody
    1. Heraklitejska a eleacka wizja rzeczywistości czyli wprowadzenie do problemu redukcji
    2. Materializm atomistyczny Demokryta. Powstanie idei związku przyczynowo-skutkowego
    3. Odyseja i wypędzenie z Raju, czyli mit o powstaniu centrum „ja"
    4. Wprowadzenie do teorii idei Platona
          Analiza tekstów:
          Państwo: ks. V 475C-480, ks. VI 506E-511, ks. VII 514-518B
          Menon 81B-86
    5. Arystoteles: "logika", "fizyka", "metafizyka" (filozofia pierwsza). Hylemorfizm substancji
    6. XI/XII-wieczny spór o uniwersalia
    7. Racjonalizm francuski
      1. Kartezjusza Rozprawa o metodzie
      2. Kartezjusza dowody istnienia
          Analiza tekstu Medytacje o pierwszej filozofii I, II, III
      3. Leibniz
    8. Poglądy filozoficzne Izaaka Newtona
    9. Empiryzm brytyjski
      1. Lock, Berkeley
      2. Davida Huma krytyka przyczynowości
    10. Kantowski przełom kopernikański w filozofii
      1. Jak w ogóle możliwe są syntetyczne sądy a priori? - przełamanie Humowskiego kryzysu epistemologii
      2. przełom kopernikański w przyrodoznawstwie i projekt przełomu kopernikańskiego w filozofii
      3. model poznania idealizmu, pojęcia fenomenu i noumenu, problem metafizyki
    11. Idealizm dialektyczny Hegla
    12. Fryderyk Nietzsche
      1. relatywistyczna teoria poznania - koncepcja filozofii życia
      2. Nietschego krytyka filozofii, metafizyki, logiki, teorii poznania i nauki
    13. Dopełnienie kartezjańskiej wizji przyrodoznawstwa
      1. biologia: ewolucjonizm - Spencer
      2. psychologia: Freud, Jung
    14. Program redukcji fenomenologicznej Edmunda Husserla. Droga kartezjańska
    15. Pragmatyzm
    16. Filozofia procesu Whiteheada
    17. Historia rozumu w skrócie

  2. Wybrane zagadnienia współczesnej epistemologii, filozofii nauki i teorii języka
    1. Przełom od filozofii umysłu do filozofii języka
      1. Wittgeinstein I: Język i świat w Traktacie filozoficznym
      2. Wittgeinstein II: Gry językowe i sposoby życia w Dociekaniach filozoficznych
      3. Frege: Sens i znaczenie
      4. Chomsky: Język a wiedza nieuświadomiona
      5. Hipoteza Sapira-Whorfa o związku między nawykami myślenia i zachowaniem a językiem
    2. Współczesne koncepcje filozofii nauki I
      1. Koło Wiedeńskie - hasła: neopozytywizm, weryfikacjonizm, fenomenalizm, fizykalizm
      2. Popper a Kuhn: logika a socjologia odkrycia naukowego (falsyfikacjonizm a teoria rewolucji naukowych)
      3. Karl Popper: Prawda, racjonalność i rozwój wiedzy naukowej. Kategoria postępu
      4. Paul Feyerabend: Jak być dobrym empirystą? (anarchizm metodologiczny)
    3. Problemy współczesnej nauki i filozofii nauki
      1. Fizyka a filozofia - możliwe interakcje
      2. Problem definicji prawdy i kryterium prawdziwości we współczesnym przyrodoznawstwie
      3. Pojęcia filozofii nauki: teoria, model, wyjaśnienie, przewidywanie, matematyczność
      4. Konflikt nauki i religii (wiary)?
    4. Współczesne koncepcje filozofii nauki II
      1. Mocny program socjologii wiedzy szkoły edynburskiej
      2. Willard Quine: Dwa dogmaty empiryzmu, Epistemologia znaturalizowana
      3. David Davidson: O schemacie pojęciowym oraz Trzeci dogmat empiryzmu
      4. Richard Rorty: Filozofia i zwierciadło natury. Czym jest postodernizm?
      5. Jurgen Habermas - Interesy konstytuujące poznanie naukowe
Lektury omawiane na wykładzie:
Fragmenty z Platona analizowane na wykładzie (Państwo, Menon)
Kartezjusz Rozprawa o metodzie (część II)
Kartezjusz Medytacje o pierwszej filozofii (całość, 75 stron)
David Hume Badania dotyczące rozumu ludzkiego (rozdziały I - IV, VII)

Lektury dodatkowe (nieobowiązkowe, ale nie zaszkodzi do nich zajrzeć):
John Lock Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego (Księga Pierwsza, 116 stron)
Immanuel Kant Prolegomena (dla wytrwałych)
Hanna Buczyńska-Garewicz Koło Wiedeńskie
Karl Popper Prawda, racjonalność i rozwój wiedzy naukowej (artykuł, ksero u mnie)
Kuhn Struktura rewolucji naukowych
Richard Rorty - Nauka jako solidarność (artykuł, ksero u mnie)

Podręcznik historii filozofii:
np. Tatarkiewicz Historia filozofii w trzech tomach