Sztuczne Sieci Neuronowe

W semestrze letnim 2024/25 wykład odbywa w poniedziałki o godz. 9:30-11:00 w sali B.1.03 (PK6).

Wykład

1. Wstęp: podstawowe pojęcia i wprowadzenie do tematu sieci neuronowych
   • CI, AI, ML, NN, DL - definicje, uporządkowanie pojęć
   • rys historyczny;
   • rodzaje uczenia: uczenie nadzorowane, nienadzorowane i uczenie z krytykiem
   • ogólnie o procesie uczenia sieci: architektura + funkcja kosztu + alg. uczenia + ocena jakości sieci
   • ogólne własności modeli neuronowych
   • Biologiczny model neuronu i inspiracje biologiczne
   • Model neuronu McCulloch-Pitts'a
   • Rodzaje sieci: jednokierunkowe, rekurencyjne, dynamiczne, konwolucyjne, …
2. Perceptrony i reguły uczenia
   • Perceptron Rosenblatta
   • Reguły uczenia: reguła perceptronowa, Widrowa-Hoffa, reguła delta
   • Algorytm uczenia perceptronu, algorytm kieszonkowy, algortym kieszonkowy z zapadką
   • Klasyfikacja binarna wzorców za pomocą perceptronu, separacja liniowa, problem XOR
   • Funkcje aktywacji: binarna, liniowa, sigmoidalna, tanh, ReLU
   • Sieć wieżowa, sieć piramidalna
   • Uczenie metodą największego spadku gradientu
   • Do poczytania:
     • Professor’s perceptron paved the way for AI – 60 years too soon by Melanie Lefkowitz
     • Neural Networks Part 1: Setting up the Architecture, Linear Classification - Andrej Karpathy notes
     • What is the difference between a Perceptron, Adaline, and neural network model? Machine Learning FAQ
     • Using neural nets to recognize handwritten digits - Michael Nielsen, Neural Networks and Deep Learning
3. Sieci wielowarstwowe jednokierunkowe MLP
   • budowa i działanie sieci wielowarstwowej
   • algorytm wstecznej propagacji błędu, uogólniona reguła delta
   • własności wielowarstwowych perceptronów
   • funkcje kosztu MSE i Cross Entropy
   • softmax w wyjściu sieci
   • dobór architektury i funkcji kosztu do typowych zadań
   • Dodatkowe materiały:
     • TensorFlow PLayground
     • ConvNetJS - Deep Learning in your browser
     • The Softmax function and its derivative Eli Bendersky's website
4. Ulepszenia wstecznej propagacji błędów
   • powierzchnie błędu, minima lokalne i globalne
   • dobór współczynnika uczenia, uczenie z momentem, wielokrotny start
   • inicjaliacja wag sieci, przygotowanie danych treningowych
   • algorytmy optymalizacji: Quickprop, RPROP, metoda Newtona, algorytm Levenberg-Marquardta, gradientów sprzężonych
   • Dodatkowe materiały:
     • 5 algorithms to train a neural network by Alberto Quesada, Artelnics.
     • Variations on stochastic gradient descent
     • Weight initialization
5. Generalizacja i regularuzacja treningu MLP
   • Generalizacja, ewaluacja treningu, przeuczenie i niedouczenie modelu
   • Zbiór walidacyjny i metoda wczesnego zatrzymania
   • Dobór liczby neuronów sieci
   • Regularyzacja L₂, L₁
   • Upraszczanie sieci (pruning): metody wrażliwościowe redukcji, Optimal Brain Damage
   • Dodatkowe materiały:
     • Overfitting and regularization
     • Tensorflow Playground demo MLP z regularyzacją L1 i L2
6. Radialne Funkcje Bazowe
   • relacje lokalne vs. nie-lokalne
   • Radialne funkcje bazowe
   • Teoria RBF, aproksymacja i klasyfikacja RBF
   • Reularyzacja RBF
   • Inicjalizacja i adaptacja centrów i rozmyć funkcji radialnych
   • Rozrastające się sieci RBF
   • Dodatkowe materiały:
     • Radial Basis Function Network (RBFN) Tutorial by Chris McCormick
     • RBFN Tutorial Part II - Function Approximation by Chris McCormick
7. Samoorganizacja - uczenie konkurencyjne
   • Uczenie konkurencyjne, WTA, reguła Kohonenea
   • Kwantowanie wektorowe
   • Samoorganizujące się odwzorowanie topologiczne Kohonena
   • Gaz Neuronowy
   • Growing Cell Structures, Growing Neural Gas
   • Przykłady zastosowań i wizualizacji
   • Samoorganizacja i mapy ekwiprobabilistyczne
   • Mapy samoorgnizujące SOM
   • Dodatkowe materiały:
     • Some Competitive Learning Methods by Bernd Fritzke
     • DemoGNG.js by Dr. Bernd Fritzke
     • Self-organizing Maps Kevin Pang
     • Image Compression with Vector Quantization by Ivan-Assen Ivanov
8. Samoorganizacja - uczenie hebowskie
   • reguła Hebba
   • reguła Oji
   • PCA
   • Uogólniony algorytm hebbowski
   • Uczenie anty-hebbowskie
   • APEX
   • Dodatkowe materiały:
     • Hebb's Learning - Ruye Wang
     • Neural Network Implementations for PCA and Its Extensions - by Qiu, Wang, Lu, Zhang and Du
     • Multidimensional scaling and Kohonen's self-organizing maps by Duch and Naud (1996)
9. Sieci dynamiczne i pamięci asocjacyjne
   • Sieci ze sprzężeniami zwrotnymi
   • Model Hopfielda
   • Zastosowania w modelowaniu pamięci autoasocjacyjnej i optymalizacji
   • Pamięć heteroasocjacyjna: sieć Hamminga, BAM
   • Dodatkowe materiały:
     • The Hopfield Model - by Raul Rojas (rozdział 13 książki Neural Networks - A Systematic Introduction)
     • Associations and memory, Hopfield Model - Wulfram Gerstner, Werner M. Kistler, Richard Naud and Liam Paninski (rozdziały z książki Neuronal Dynamics)
     • Hopfield Networks is All You Need by Johannes Brandstetter
10. Głebokie uczenie - wstęp i modele DNN
    • Kiedy model jest głęboki?
    • Głębokie vs. „płytkie” modele, dlaczego głębokość ma znaczenie?
    • Modele hierarchiczne i uczenie się reprezentacji wiedzy
    • Przykładowe zastosowania: MNIST, CIFAR, ASR, …
    • Modele end-to-end
    • Problemy uczenia głębokich sieci: niestabilny gradient, przeuczenie, koszt pamięci (ilość parametrów uczenia), koszt czasu treningu (duże dane)
    • Głębokie sieci jednokierunkowe (DNN)
    • Sieci z jednostkami ReLU, modyfikacje ReLU (PReLU, ELU, ReLU6), Maxout - przykłady zastosowań
    • Algorytm uczenia SGD z momentem Nesterova, AdaGrad, RMSProp, Adam, AdaDelta
    • Do poczytania:
      • What is Deep Learning? by Jason Brownlee
      • ReLU
      • ConvNetJS Trainer demo on MNIST porównanie alg. uczenia na MNIST
      • An overview of gradient descent optimization algorithms by Sebastian Ruder
      • Brwose State-of-the-Art
11. CNN - sieci splotowe
    • splot 1D, 2D, 3D, mapy cech, pola recepcyjne
    • warstwa pooling, max pooling, avg pooling
    • porównanie z sieciami MLP
    • sygnały wejściowe sieci konsolacyjnych: audio, obrazy, video - jedno/wielo-kanałowe
    • Architektury : LeNet-5, AlexNet, GoogleNet/Inception, VGG Net, ResNet
    • Batch Normalization, Dropout, połączenia skrótowe, zwielokrotnianie danych weksciowych, splot filtrem 1×1
    • Do poczytania:
      • An intuitive guide to Convolutional Neural Networks
      • An Introduction to different Types of Convolutions in Deep Learning by Paul-Louis Pröve
      • ResNet, AlexNet, VGGNet, Inception: Understanding various architectures of Convolutional Networks
      • CNN Architectures: LeNet, AlexNet, VGG, GoogLeNet, ResNet and more by Siddharth Das
      • LeNet-5, convolutional neural networks
      • LeNet-5 visualization
      • An Interactive Node-Link Visualization of Convolutional Neural Networks by Adam W. Harley.
      • Demo: Classify CIFAR-10 with Convolutional Neural Network
      • CNN explainer
12. RNN - sieci rekurencyjne i uczenie sekwencji
    • Modelowanie sekwencji za pomocą sieci jednokierunkowych, MLP + dane z kontekstem, TDNN
    • Algorytm wstecznej propagacji w czasie (BPTT)
    • Rodzaje architektur: generowanie sekwencji, przekształcanie sekwencji, klasyfikacja sekwencji, ..
    • Modele encoder-decoder (seq2seq)
    • Sieci RNN jednokierunkowe/dwukierunkowe
    • Jednostki Long-Short Term Memory (LSTM), Gate Recurrent Unit (GRU)
    • Funkcja kosztu CTC
    • Zastosowania:
      • Modelowanie języka: CharRNN
      • Rozpoznawanie mowy: DeepSpeach 2
    • Do poczytania:
      • The Unreasonable Effectiveness of Recurrent Neural Networks, Andrej Karpathy blog
      • Understanding LSTM Networks - colah's blog
      • An LSTM Odyssey by Jim Fleming
      • Machine Translation
      • Composing Music With Recurrent Neural Networks
      • Recurrent Neural Network Tutorial by Denny Britz (part 1, 2, 3, 4)
13. Ucznie reprezentacji i modele generatywne
    • autoenkodery i kodowanie sygnału
    • kompresja sygnału, feature extraction
    • Denoising Autoencoders
    • stacked autoencoders
    • autoenkodery konwolucyjne, rekurencyjne
    • Deep Belief Networks (DBNs), sieci składające się z warstw Restricted Boltzmann Machines (RMBs)
    • greedy pryer-wise e-training
    • sieci GAN
    • Do poczytania:
      • Implementing PCA, Feedforward and Convolutional Autoencoders and using it for Image Reconstruction, Retrieval & Compression by Manash Kumar Mandal
      • ConvNetJS Denoising Autoencoder demo
      • Unsupervised learning using restricted Boltzmann machines by Kyo Jin Kwon
      • Generative Adversarial Networks — A Deep Learning Architecture by Gautam Ramachandra
      • Variational Autoencoders Explained VAE in Detail from Another Datum
      • Intuitively Understanding Variational Autoencoders by Irhum Shafkat
      • Generative Adversarial Networks- History and Overview by Kiran Sudhir
      • https://thispersondoesnotexist.com/
      • Sketch-RNN-demo
14. Transformery i duże modele językowe
    • Modelowanie sekwencji za pomocą transformatorów
    • Architektura modelu, mechanizm uwagi, warstwy kodera i dekodera
    • Uczenie modelu, mechanizm uwagi, self-attention
    • Zastosowania: tłumaczenie maszynowe, generowanie tekstu, …
    • LLM, BERT, GPT
    • ViT - Vision Transformer

Literatura i kilka przydatnych odnośników

„Klasyczne” sieci neuronowe

• J. Żurada, M. Barski, W., Jędruch Sztuczne sieci neuronowe, Wydawnictwo Naukowe PWN 1996
• Osowski S.: Sieci neuronowe w ujęciu algorytmicznym, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 1996
• Tadeusiewicz R.: Sieci neuronowe, Akademicka Oficyna Wydawnicza RM, Warszawa 1993
• Sztuczne Sieci Neuronowe - wykład prof. W. Duch
• Wstęp do Sieci Neuronowych - wykład Jarosław Piersa,
• Raul Rojas, Neural Networks - A Systematic Introduction, 1996

Deep Learning

• Deep Learning, I. Goodfwllow, Y. Bengio, A. Courville, Deep Learning, MIT Press, 2016
• M. Nielsen, Neural Networks and Deep Learning
• Neural Network Tutorials by Geoffrey E. Hinton
• Dive into Deep Learning by A. Zhang, Zack C. Lipton, Mu Li, Alex J. Smola, on GitHub
• Neurocomputing - lectures by Julien Vitay (youtube, slides and notes)
• Artificial Neural Networks Series on Rubik's Code

• Deep Learning
• DeepNotes
• A Guide to Deep Learning by YN2
• Material for the Deep Learning Course NTU
• Deep Learning glossary
• Deep Learning Tutorials
• Are we there yet ?
• WER are we?
• Awesome Deep Learning
• Awsome Deep Vison
• 8 Inspirational Applications of Deep Learning
• Awesome Recurrent Neural Networks
• Awesome Tensorflow Implementations

• MNIST
• CIFAR
• ImageNet

• AI Experiments with Google

Frameworki DL

• Deep Learning Frameworks https://developer.nvidia.com/deep-learning-frameworks
• Comparison_of_deep_learning_software
• TensorFlow (Google)
• Keras - high-level neural networks API, written in Python and capable of running on top of TensorFlow, CNTK, or Theano.
• Theano
• Lasagne - Lightweight library to build and train neural networks in Theano
• Microsoft Cognitive Toolkit (CNTK)
• Caffe
• Torch (Facebook AI) PyThotch zawiera m. in .Coffe 2 (Facebook AI)
• MATLAB Deep Learning
• deeplearning4j - Deep Learning for Java