Systemy operacyjne

Termin zajęć

• wykład - poniedziałek godz. 10⁰⁰-12⁰⁰, sala 20, WFAiIS
• laboratorium gr. 1 - wtorek godz. 8⁰⁰-10⁰⁰, PK 6, WFAiIS
• laboratorium gr. 2 - wtorek godz. 18⁰⁰-16⁰⁰, PK 1, WFAiIS

Literatura

• R. Love. Linux kernel. Przewodnik programisty. Wydawnictwo Helion, Gliwice, 2004.
• A. Silberschatz, P.B. Galvin, Gr. Gagne. Podstawy systemów operacyjnych. Tom 1-2. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2021.
• W. Stallings. Systemy operacyjne. Architektura, funkcjonowanie i projektowanie. Wydanie IX. Wydawnictwo Helion, 2018.
• A. S. Tanenbaum, H. Bos. Systemy operacyjne. Wydawnictwo Helion, 2015.
  
• A. S. Tanenbaum, A. S. Woodhull. Operating Systems: Design and Implementation . PDF
• A. S. Tanenbaum, Modern Operating Systems, PDF
• L. Null, J. Lobul, The Essentials of Computer Organization and Architecture, PDF

Warunki zaliczenia

Laboratorium:

• obecność (dozwolone 2 nieobecności)
• terminowe wykonywanie zadań z laboratorium
• zaliczenie wszystkich quizów
• zdanie kolokwium
• Szczególowe informacje na temat organizacji zajęć i zaliczenia

Wykład:

• zaliczenie laboratorium
• zdanie egzaminu (zob. sylabus przedmiotu w USOS)

Wykład - materiały

Slajdy do wykładu so.pdf

1. Historia komputerów i systemów operacyjnych
   • History_of_computing_hardware
   • Timeline_of_operating_systems
   • History_of_Unix
   • linux30.pdf
2. Architektura i działanie procesora. Architektura współczesnych komputerów
3. Jak system komputerowy wykonuje programy?
   • Monitor prosty, buforowanie, spooling,
   • Wieloprogramowość
   • Podział czasu
4. Struktura systemu komputerowego
   • Systemy z obsługą przerwań
   • Struktura wejścia-wyjścia
   • Dualny tryb pracy
5. Procesy
6. Zarządzanie pamięcią
7. Zarządzanie przestrzenią dyskową
8. Struktura systemów operacyjnych
9. Przykłady systemów operacyjnych

Laboratorium

• Zadania do wykonania na laboratorium (Grader, J. Kobus)
• Quizy (Moodle)
• Dostęp do maszyn wirtualnych
• Dodatkowe ćwiczenia:
  • Procesy (aktualizacja 12/2023)
  • fork, exec, system, ...
  • cfsctl
  • Procesy, procesy lekkie, wątki jądra i ich stany
  • ulimit
  • chrt
• Skrypty z zajęć
  Skrypty prezentowane na zajęciach udostepnione są również w katalogu /home/grochu/so23-gr1/ oraz /home/grochu/so23-gr2/ na serwerach ameryk, polon i tor.

Repozytorium zadań - git

Skrypty składowane są w repozytorium git znajdującym się w sieci wydziałowej

• Sieć LAN na WFAiIS (Regulamin korzystania z sieci wydziałowej)

Adres lokalny bazowego repozytorium na serwerach wydziałowych (tor7/polon7/ameryk):

/git/so23/<nazwisko>

Adres zdalny repozytorium:

<user>@ameryk.fizyka.umk.pl/git/so23/<nazwisko>

gdzie <user>' to identyfikator konta studenckiego (numer indeksu bez @stud.umk.pl'), a <nazwisko> to Twoje nazwisko pisane z małej litery i bez znaków diakrytycznych (ogonków).

Przykład
klonowanie repozytorium do katalogu domowego po zalogowaniu do powłoki na serwerze ameryk lub polon7

git clone /git/so23/grochowski

lub klonowanie zdalne, z dowolnego komputera podłączonego do internetu

git clone ssh://grochowski@ameryk.fizyka.umk.pl/git/so23/grochowski

Podstawowe komendy git

dodanie pliku do rewizji

git add plik.sh

zatwierdzenie zmian

git commit -m "Opis zmian"

wysłanie zmian do repozytorium

git push

Notatki

• Notatki z wykładu Systemy Operacyjne (J. Kobus) PDF
  
• Materiały do zajęć Wprowadzenie do UNIX (M. Grochowski) HTML PDF
  

Bash

• learnshell.org - interactive Shell Programming tutorial
• Kurs Basha
• Advanced Bash-Scripting Guide An in-depth exploration of the art of shell scripting by Mendel Cooper
• Bash - WikiBook
• Greg's Wiki BashFAQ Bash Pitfalls Bash Guide Bash Sheet
• BashOneLiners.com - „jednolinijkowce”
• Bash One-Liners Explained: Part 1 Part 2 Part 3
• HowTo: Use Bash Parameter Substitution Like A Pro
• getopts
• The Bash-Hackers Wiki

Bash on-line

• Execute BASH Shell Script Online
• Easy and Quick way to run Bash Script Online
• http://explainshell.com/ - analiza on-line poleceń powłoki
• http://www.shellcheck.net/ - analiza on-line skryptów sh/Bash

Unix/Linux - polecenia

• Ściąga - polecenia linii komend More Linux Commands
• Linux - wprowadzenie (WikiBook) (polskie tłumaczenie, niestety niekompletne)
• Unix/Linux Command Cheat Sheet
• All the Best Linux Cheat Sheets
• Commands & Utilities - The Single UNIX® Specification, Version 2

AWK

• Gawk: Effective AWK Programming by Arnold D. Robbins
• Awk by example
  • An intro to the great language with the strange name
  • Records, loops, and arrays
  • String functions and ... checkbooks?
• Learn AWK in 30 minutes
• The GNU Awk User's Guide
• Awk, Nawk and GNU Awk Cheat Sheet PDF TXT DOC

SED

• Sed one liners Part 1 Part 2 Part 3
• Sed Stream Editor Cheat-Sheet PDF TXT DOC
• the sed $HOME

Wyrażenia regularne

• Regex Crossword
• regex tester
• RegExr an online tool to learn, build, & test Regular Expressions
• Regular_expression
• Regular Expression Basic Syntax Reference
• Regular Expressions - User Guide
• 8 Regular Expressions You Should Know
• Regex cheatsheet - porównanie BRE, ERE, PCRE

Przydatne programy

• PuTTY (Win) free implementation of SSH and Telnet for Windows and Unix platforms
• MobaXterm The complete toolbox for remote computing
• git git GUI clients a free and open source distributed version control system
• WinSCP graficzny klient SFTP i FTP dla systemu Windows
• Cygwin collection of GNU and Open Source tools which provide functionality similar to a Linux distribution on Windows
• zdalny pulpit Real VNC Viewer Tight VNC

Edytory tekstu

• Emacs
  • ściąga (HTML, PDF)
  • Emacs - manual
  • Emacs wiki
  • Emacs for Vi users
  • Emacs Cheat Sheet
• Vim
  • ściąga (HTML, PDF)
  • Graphical vi-vim Cheat Sheet and Tutorial
  • VIM adventures Interaktywny tutorial VI
  • Beginner's guide to Vi Improved (vim)
• Editor war

git

• git - dokumentacja
• git ready learn git one commit at a time by Nick Quaranto
• git cheat sheet by GitHub Education

UNIX/Linux inf. o systemie i administracja

• Filesystem Hierarchy Standard
• procfs system plików procesów (/proc/)
• GNU Coreutils - dokumentacja
• UNIX core commands
• The Linux Programmer's Guide
• The Single UNIX® Specification, Version 2

Certyfikaty Linux Professional Institute

• Linux Professional Institute
• Linux Essentials
• LPIC-1 Overview
• Materiały przygotowujące do certyfikatu LPIC-1
  • Introduction to Linux
  • Linux Administration I
  • Advanced Linux - The Linux Shell and Toolkit
  • Linux Administration II - Linux as a Network Client

Inne

• Sieć LAN na WFAiIS (Regulamin korzystania z sieci wydziałowej)
• Przydatne proste skrypty dla linuxa