2.4 Zarządzanie plikami

ls

wyświetla zawartość katalogu
Postać: ls [opcje] [plik…]
Przykład:
$ ls
wyświetli zawartość bieżącego katalogu
$ ls /bin
wyświetli listę plików w katalogu /bin
Polecenie ls może być uruchamiane z wieloma parametrami (zobacz man ls).
Najczęściej używanymi są:
-l wyświetla dokładne informacje o plikach (rodzaj pliku, uprawnienia, nazwę właściciela grupę, rozmiar, datę modyfikacji)
-a wyświetla wszystkie pliki, także pliki ukryte (ich nazwa zaczyna się od kropki)
-s wyświetla dodatkowo rozmiar plików
-R rekurencyjne wyświetlanie zawartości katalogów (wraz z podkatalogami)
-d wyświetla katalogi a nie ich zawartość
-t posortowanie wyniku według czasu modyfikacji pliku
-S posortowanie wyniku według rozmiaru plików
-r odwrócenie kolejności sortowania
-i wyświetla numer i-węzła plików
Przykład:
$ ls -la /etc /home
wyświetli dokładną informację o wszystkich plikach w katalogach /etc i /home

mkdir

tworzy katalog
Postać: mkdir [-p] katalog…
Przykład:
$ mkdir nowykatalog
utworzy katalog o nazwie nowykatalog
Najważniejsze opcje:
-p pozwala tworzyć ”gałęzie” katalogów
Przykład:
$ mkdir -p kat1/kat2/kat3/kat4
utworzy cztery puste katalogi (jeden wewnątrz drugiego)

rmdir

usuwa puste katalogi
Postać: rmdir [-p] katalog…
Przykład:
$ rmdir nowykatalog
usunie pusty katalog o nazwie nowykatalog
Przykład:
$ rmdir -p kat1/kat2/kat3/kat4
usunie całą ”gałąź” pustych katalogów

cd

zmienia bieżący katalog
Postać: cd [katalog]
Przykład:
$ cd /usr/bin
spowoduje przejście do katalogu /usr/bin
$ cd $\mathrm{\sim }$
spowoduje powrót do katalogu domowego
$ cd ..
przejście do katalogu położonego wyżej
$ cd -
powrót do ostanio odwiedzonego katalogu
$ cd
powrót do katalogu domowego

rm

usuwa pliki
Postać: rm [opcje] plik…
Przykład:
$ rm dane.txt
usunie plik o nazwie dane.txt
$ rm *.txt
usunie wszystkie pliki z rozszerzeniem .txt
Najważniejsze opcje:
-f nie pytaj o potwierdzenie podczas usuwania
-r usuń rekurencyjnie, przydatne przy usuwaniu katalogów wraz z zawartością
-i pytaj o potwiedzenie przy usuwaniu każdeg pliku
Przykład:
$ rm -fr katalog
usunie cały katalog

cp

kopiuje pliki i katalogi
Postać:
cp plik1 plik2
cp plik... katalog
cp -r katalog1... katalog2
Przykład:
$ cp /etc/passwd $\mathrm{\sim }$/kopia_dane.txt
tworzy kopię pliku /etc/passwd o nazwie kopia_dane.txt w katalogu domowym użytkownika
$ cp * jakis_katalog/
stworzy kopie plików z bieżącego katalogu w katalogu jakis_katalog (katalog docelowy musi istnieć)
$ cp /etc/hosts .
skopiuje plik hosts z katalogu /etc do bieżącego katalogu
Najważniejsze opcje:
-r kopiowanie rekurencyjne, pozwala kopiować katalogi z całą zawartością
Przykład:
$ cp -r /usr/src .
kopiuje katalog /usr/src do bieżącego katlogu
$ cp -r /usr/src nowy_katalog
kopiuje katalog /usr/src do bieżącego katlogu zmieniając jego nazwę na nowy_katalog

mv

przenosi pliki
Postać:
mv plik1 plik2
mv plik… katalog
Przykład:
$ mv dane.txt nowedane.txt
zmienia nazwę pliku dane.txt na nowedane.txt
$ mv *.c programy/
przeniesie wszystkie pliki z bieżącego katalogu posiadające rozszerzenie *.c do katalogu programy

pwd

wyświetla bieżący katalog
Postać: pwd
Przykład:
$ pwd

/home/student
Opcja -P powoduje wypisanie bieżącego katalogu z pominięciem dowiązań symbolicznych.

ln

tworzy dowiązanie (sztywne lub symboliczne) do plików
Postać:
ln [opcje] plik nazwa_dowiazania
ln [opcje] plik... katalog
Przykład:
$ ln dane.txt lndane.txt
tworzy dowiązanie sztywne do pliku dane.txt o nazwie lndane.txt
$ ln /etc/* tmp/
tworzy dowiązania sztywne w katalogu tmp dla wszystkich plików z katalogu /etc
Uwaga: każdy plik istnieje dopóki nie usuniemy wszystkich jego dowiązań. Najważniejsze opcje polecenia ln:
-s tworzy dowiązanie symboliczne. W przeciwieństwie do dowiązania sztywnego dowiązanie symboliczne może być tworzone dla katalogów oraz dla plików położonych w obrębie innego systemu plików.

O liczbie dowiązań do pliku informuje wynik polecenia ls -l (druga kolumna).
$ ln -s /etc etc_link
$ ln /etc/passwd passwd_link
$ ls -l

lrwxrwxrwx 1 student stud   5 03-06 20:14 etc_link -> /etc/
-rw-r--r-- 2 student stud 465 2009-04-02  passwd_link

touch

zmienia datę modyfikacji pliku lub tworzy pusty plik
Postać: touch [opcje] plik…
Przykład:
$ touch nowyplik

file

wyświetla informację o zawartości pliku
Postać: file [opcje] plik…
Przykład:

$ file main.c index.html /etc/hosts
main.c:     ASCII C program text
index.html: HTML document text
/etc/hosts: ASCII text

du

wyświetla rozmiar zajętej przestrzeni dyskowej
Postać: du [opcje] plik…
Najważniejsze opcje:
-b w bajtach
-k w kilobajtach
-m w megabajtach
-h w czytelnej formie
-s tylko objętość całkowita dla każdego argumentu
-c podsumowanie dla wszystkich plików
Przykład:
$ du -ms dokumenty
wyświetli zajętość w megabajtach katalogu dokumenty
$ du -h -s -c *
wyświetli rozmiar wszystkich plików i katalogów w bieżącym katalogu w czytelnej postaci oraz z podsumowaniem.

Inne przydatne polecenia: stat, mkfifo, lsof, shred, mknod, dd, find, rename

*

dopasowanie dowolnego ciągu znaków

?

dopasowanie pojedynczego znaku

[lista

] dopasowanie jednego ze znaków z podanej listy

[^lista

] dopasowanie jednego znaku nie należącego do listy

{ciag1,ciag2,…}

rozwinięcie napisu z użyciem wszystkich kombinacji ciągów znaków

Przykłady:
$ ls *.txt
$ cp /etc/p*d $\mathrm{\sim }$
$ rm plik?.txt
$ ls /etc/[abc]*
$ ls /bin/*[a-g]
$ rm *.[^a-z]
$ mkdir katalog_{1,2,3}
$ rmdir plik_[1-4]
$ echo {Ala,Ula,Ola}" ma "{psa,kota,rybkę}.

1. 1.

   Obejrzyj zawartość katalogów /etc, /proc, /dev, /home, /dev, /lib.

2. 2.

   Utwórz w swoim katalogu domowym katalogi według poniższego schematu. Spróbuj dokonać tego za pomocą jednego polecenia.

   .
   |-- katalog
   |   `-- katalog
   |-- Moj nowy katalog
   |-- nowy_katalog
   `-- raz
   `-- dwa
   |-- cztery
   `-- trzy
   

3. 3.

   Do katalogu katalog przekopiuj plik /etc/passwd

4. 4.

   Do katalogu raz/dwa/trzy skopuj wszystkie pliki z katalogu /etc w których nazwach występuje litera ’a’, ’b’ lub ’p’.

5. 5.

   W katalogu nowy_katalog utwórz pusty plik o nazwie plik_testowy

6. 6.

   W katalogu katalog utwórz dowiązanie do pliku nowy_katalog/plik_testowy o nazwie link

7. 7.

   Za pomocą edytora tekstu (np. nano) zmień treść pliku nowy_katalog/plik_testowy i zapisz w nim kilka linijek tekstu. Następnie go usuń i sprawdź zawartość pliku katalog/link.

8. 8.

   W katalogu nowy_katalog utwórz dowiązanie symboliczne o nazwie link_symb do pliku katalog/link. Zmień zawartość pliku nomy_katalog/link_symb i zmień jego zawartość. Następnie usuń plik katalog/link. Na co wskazuje teraz utworzone dowiązanie symboliczne?

9. 9.

   Zmień nazwę katalogu nowy_katalog na stary_katalog

10. 10.

    Przenieś katalog raz do katalogu stary_katalog zmieniając jego nazwę na jeden

11. 11.

    Usuń wszystkie utworzone w tym zadaniu katalogi i pliki.

12. 12.

    Jaka jest różnica między wynikiem polecenia ls a ls * ?

13. 13.

    Ile dowiązań ma pusty katalog? Ile dowiązań ma katalog głowny / ?